Doğada yaklaşık 230 çeşit bor minerali olduğu bilinmektedir. Yaygın olarak bulunan bor minerallerinden bir tanesi bir tür aluminoborosilikat minerali olan ve yapısında %10’a kadar bor içerebilen Turmalin’dir. Ancak, endüstride alkali ve toprak alkali bor mineralleri olan Tinkal (Na4B4O2.10H2O), kernit (Na2B4O7.4H2O), kolemanit (Ca2B6O11.5H2O) ve üleksit (NaCaB5O9.8H2O) kullanılmaktadır. Ticari maden yatakları sınırlı olup en çok Türkiye ve ABD’ de bulunmaktadır.
Bor mineralleri; bünyelerinde değişik oranlarda bor oksit (B2O3) içeren mineraller olup; ülkemizde yaygın olarak bulunan bor mineralleri; tinkal, kolemanit ve üleksitdir. Dünya kolemanit rezervinin tamamına yakını ülkemizde bulunmaktadır. Başlıca bor mineralleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
|
Bor Mineralleri |
||||
|---|---|---|---|---|
| Tip | Mineral | Bileşim | B2O3 % |
Bulunduğu Yataklar |
| Hidrojen Boratlar | SASSOLİT | H3BO3 | 56,3 |
Doğal borik asit olup ilk kez İtalya'da üretilmiştir. |
| Sodyum Boratlar |
TİNKAL |
Na2B4O7.10H2O | 36,5 |
Türkiye (Kırka), ABD, Arjantin, Bolivya, Hindistan |
| TİNKALKONİT | Na2B4O7.5H2O | 48,8 | Genellikle aksesuar olarak kullanılmaktadır. | |
|
(RASORİT) |
Na2B4O7.4H2O | 51,0 |
Türkiye, ABD, Arjantin, Çin |
|
| Sodyum-Kalsiyum Boratlar |
(BORONATROKALSİT) |
NaCaB5O9.8H2O | 43,0 |
Türkiye, Sırbistan, ABD, Şili, Peru, Bolivya, Çin |
|
(KRAMERİT) |
NaCaB3O9.5H2O | 49,6 | ABD (Kaliforniya/Death Valley) | |
| Kalsiyum Boratlar | KOLEMANİT | Ca2B6O11.5H2O | 50,8 |
Türkiye (En büyük rezerv) |
|
(PRİSEİT) |
CaB10O19.7H2O | 49,8 |
Türkiye (Kırka, Bigadiç), Peru |
|
| NOBLEİT | CaB6O10.4H2O | 62,0 |
ABD (Kaliforniya/Death Valley) |
|
| İNYOİT | Ca2B6O11.13H2O | 37,6 | ||
| MEYERHOFFERİT | Ca2B6O11.7H2O | 46,7 | ||
| Kalsiyum Borosilikatlar | DATOLİT | CaBSiO4OH | 24,9 |
Rusya, Kazakistan |
| DANBURIT | CaB2Si2O8 | 28,3 |
ABD (Danbury ve Connecticut) |
|
| HAVLİT | Ca4Si2B10O23.5H20 | 44,5 |
Türkiye (Bigadiç, Susurluk) |
|
| Magnezyum Boratlar
|
HİDROBORASİT | CaMgB6O11.6H2O | 50,5 |
Türkiye, Kazakistan, Arjantin |
| İNDERBORİT | CaMgB6O11.11H2O | 41,5 |
Kazakistan (İnder Gölü) |
|
|
AŞARİT(SZAYBELİT) |
MgBO2OH | 41,4 |
Kazakistan, Çin |
|
| BORASİT | Mg3B7O13Cl | 62,2 |
Türkiye (Kırka, Emet, Bigadiç) |
|
| Mg2B6O11.15H2O | 37,3 |
Kazakistan (İnder Gölü) |
||
| MgB3O3(OH)5•5(H2O) | 37,3 |
Kazakistan (İnder Gölü) |
||
| SUANİT | Mg2B2O5 | 46,3 |
Kuzey Kore (Suan) |
|
| KOTOİT | Mg3B2O6 | 36,5 |
Bundjiro Koto (1856-1935) |
|
| PİNNOİT | MgB2O4.3H2O | 42,5 |
Almanya, ABD (Kaliforniya/Death Valley) |
|
| Diğer Boratlar | KAHNİT | CaAsBO6.2H2O | 11,7 |
Türkiye (Emet) |
| VONSENİT | (Fe,Mg)2FeBO5 | 10,3 |
ABD (Kaliforniya/Riverside) |
|
| LUDVİGİT | (Fe,Mg)4Fe2B2O7 | 17,8 |
Ernst Ludwig (1842-1915) |
|
| TUNELİT | SrB6O10.4H2O | 52,9 |
George Tunnel (1900-1996) |
|
| BAKERİT | Ca4B4(BO4)(SiO4)3(OH)3•(H2O) | 27,9 |
ABD (Kaliforniya/Death Valley) |
|
| SEARLESİT | NaBSi2O5(OH)2 | 17 | ABD (Kaliforniya/ Searles Gölü) | |
| TEEPLEİT | Na2B(OH)4Cl | 21,7 |
ABD (Kaliforniya/ Searles Gölü) |
|
